Đường ruột và nội tiết tố: Mối liên hệ sâu sắc ảnh hưởng đến sức khỏe phụ nữ

Hệ vi sinh vật đường ruột thay đổi theo giai đoạn nội tiết

Trong suốt cuộc đời, hệ vi sinh vật đường ruột của con người không ngừng thay đổi, rõ rệt nhất là khi chuyển từ bú mẹ sang ăn dặm, và khi bước vào tuổi dậy thì. Ở nữ giới, giai đoạn dậy thì, hệ vi sinh vật đường ruột thay đổi rõ rệt hơn so với nam giới

Lý do chính là sự xuất hiện của hormone sinh dục nữ như estrogen và progesterone, giúp hình thành và điều chỉnh hệ vi sinh vật đường ruột từ tuổi dậy thì cho đến mãn kinh.

Đường ruột và hệ nội tiết có mối liên hệ mật thiết với nhau. Sự mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất và điều hòa hormone, gây ra các vấn đề sức khỏe như rối loạn tiêu hóa, các bệnh về da, và các vấn đề liên quan đến sinh sản. Cùng tìm hiểu nhé!

Mối quan hệ hai chiều giữa đường ruột và hormone

1. Vi khuẩn đường ruột ảnh hưởng đến nội tiết

Hệ vi sinh vật đường ruột không chỉ đóng vai trò tiêu hóa, mà còn chuyển hóa hormone, đặc biệt là estrogen. Một nhóm vi khuẩn gọi là estrobolome có khả năng tái kích hoạt estrogen đã bị bất hoạt trong gan, giúp hormone này quay lại vòng tuần hoàn máu. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến chu kỳ kinh nguyệt, tâm trạng, da liễu và nhiều vấn đề nội tiết khác.

Không chỉ estrogen, progesterone và testosterone cũng có thể bị ảnh hưởng bởi sự hoạt động của hệ vi sinh vật đường ruột.

Hệ vi sinh vật đường ruột ảnh hưởng tới nội tiết tố.

2. Hormone điều chỉnh môi trường đường ruột

Ngược lại, các hormone trong cơ thể cũng ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Estrogen và progesterone có thể thay đổi nhu động ruột và cấu trúc hệ vi sinh vật. Một ví dụ rõ rệt là trong chu kỳ kinh nguyệt, phụ nữ thường gặp các triệu chứng tiêu hóa như đầy hơi hoặc táo bón, chúng phản ánh sự thay đổi vi sinh đường ruột dưới tác động của hormone.

Tế bào nội tiết ruột: mắt xích quan trọng

Niêm mạc ruột chứa các tế bào nội tiết ruột chuyên biệt, có khả năng sản xuất các hormone và peptide như PYY, GLP-1, serotonin, chúng tác động đến quá trình tiêu hóa, cảm giác no, và trao đổi chất. Đặc biệt, hơn 90% serotonin, hay còn gọi là hormone "hạnh phúc", được sản xuất ở ruột.

Sự dao động nội tiết tố ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của những tế bào này, từ đó chi phối cả sức khỏe tâm thần và hệ tiêu hóa.

Các cột mốc nội tiết trong đời phụ nữ và tác động đến đường ruột

Chu kỳ kinh nguyệt

Trong chu kỳ, sự dao động estrogen và progesterone ảnh hưởng đến:

• Nhu động ruột và cảm giác đầy hơi
• Thành phần hệ vi sinh vật
• Tình trạng tiêu chảy hoặc táo bón theo giai đoạn

Một số phụ nữ nhận thấy triệu chứng tiêu hóa lặp lại mỗi tháng, điều này phản ánh sự liên quan rõ rệt giữa hormone và đường ruột.

Nội tiết dao động trong chu kỳ kinh nguyệt ảnh hưởng tới đường ruột.

Mang thai

Khi mang thai, lượng estrogen và progesterone tăng mạnh:

• Làm chậm nhu động ruột (dễ gây táo bón)
• Thay đổi hệ vi sinh vật để hỗ trợ trao đổi chất, miễn dịch và phát triển thai nhi

Đây là sự thay đổi mang tính thích nghi, chứ không phải bất thường. Tuy nhiên, duy trì chế độ ăn giàu chất xơ và lợi khuẩn là rất cần thiết.

Mãn kinh

Suy giảm estrogen và progesterone khiến:

• Giảm sự đa dạng vi khuẩn trong đường ruột
• Tăng nguy cơ rối loạn tiêu hóa như đầy hơi, rối loạn đại tiện
• Giảm chuyển hóa và tăng tích mỡ bụng

Nghiên cứu cho thấy, hệ vi sinh vật đường ruột của phụ nữ sau mãn kinh trở nên giống nam giới hơn, với sự đa dạng thấp hơn và hoạt động kém hiệu quả hơn.

Sự suy giảm nội tiết tố trong giai đoạn mãn kinh khiến đường ruột bị ảnh hưởng.

Thuốc tránh thai và tác động đến vi khuẩn ruột

Một nghiên cứu tại Áo trên 16 phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai đã ghi nhận:

• Suy giảm estrogen và progesterone cũng khiến giảm đa dạng hệ vi sinh vật đường ruột
• Giảm lượng Eubacterium – nhóm vi khuẩn có lợi

Điều này cho thấy hormone ngoại sinh (từ thuốc) cũng có thể ảnh hưởng đến cấu trúc hệ tiêu hóa.

Vai trò của lối sống đối với đường ruột và nội tiết tố

Để tối ưu hóa mối quan hệ giữa đường ruột và nội tiết, bạn cần quan tâm đến:

• Tập thể dục thường xuyên
• Ngủ đủ giấc, kiểm soát stress
• Tránh rượu bia, thuốc lá
• Ăn uống đa dạng thực vật (Khoảng 30 loại/tuần)
• Thực phẩm lên men tốt cho hệ tiêu hóa như sữa chua, kefir, kim chi
• Bổ sung men vi sinh nếu cần thiết (ví dụ: Symprove)

Những yếu tố này không chỉ hỗ trợ hệ vi sinh vật phát triển mạnh mẽ, mà còn giúp hormone hoạt động ổn định, giảm nguy cơ rối loạn kinh nguyệt, trầm cảm và béo phì.

Lối sống lành mạnh hỗ trợ hệ vi sinh vật đường ruột và hormone hoạt động ổn định.

Tóm lại:

Hệ vi sinh vật đường ruột và nội tiết tố nữ có mối liên hệ hai chiều và phức tạp, ảnh hưởng đến từng giai đoạn quan trọng trong cuộc đời phụ nữ. Từ dậy thì, chu kỳ kinh nguyệt, mang thai đến mãn kinh.

Chìa khóa để duy trì sức khỏe nội tiết và đường ruột khỏe mạnh chính là lối sống lành mạnh, chế độ ăn cân bằng và ý thức chăm sóc hệ tiêu hóa.

Theo: Symprove